МУ-ын Алдарт уяач Ц.Чойжинжав: Адуунд хорхойтой эр хүний жаргалыг мэдэрч Алдарт уяач цолыг хүртсэн

Дорнод аймгийн Баянтүмэн сумын уугуул, МУ-ын Алдарт уяач Ц.Чойжинжав гуайн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Нас буянаа эдэлж суугаа олон сайхан буурлуудтай уулзаж байна.  Чойндонжав Алдарт энэ жил нас сүүдэр хэд зооглож байгаа вэ?
-80 хүрч байна. Эрийг нас уулын цас гэгч болж сүүлийн үед хошуу л нэмэрлэдэг хүн болоод байна. Уг нь ч цагтаа цалгиж л явлаа.
-Олон жилийн нэгдлийн адуу малласан гэв үү?
-Тэгсээн. Би Дорнод аймгийн Баянтүмэн сумын хүн. 26 жил нэгдлийн адуу хариулсан. Адуутай нөхөрлөсөн, адуунд хорхойтой эр хүний жаргалыг мэдэрч 1995 онд МУ-ын Алдарт уяач цолыг хүртсэн. Анх 1995 онд Хүрлээ, Сүхсайхан, бид  гурав холбоо байгуулаад гурвуулаа Алдарт уяач цол авч байлаа.
-Адуутай холбогдсон түүхээр тань яриагаа үргэлжлүүлбэл ямар байна?
- Миний эцэг Цэгмид гэж адуунд иртэй хүн байсан. Ноёдын адуу малладаг. Нутагтаа нэр хүндтэй хүн байсан. Аавынхаа адуунд иртэй чанарыг би өвлөн, нэгдлийн адуучин болж, улсын аварга малчин хүртэл  болж байлаа.  Морь уях тухайд бол 1960 оноос эхэлсэн.  МУ-ын Алдарт уяач Дондов бид хоёр үе тэнгийн үхэр хонин жилтэнгүүд байгаа юм. Найзыгаа дагаж морь уяж сурсан даа. Хамгийн анх шүдлэн үрээ аймгийн наадамд түрүүлгэж байлаа. Дөнгөж морь уяж байгаа хүнд том амжилт шүү дээ.
-Тэгэлгүй яахав?
-Дондовоос гадна Хишгээ, Цэнд-Аюуш, Дугар  нарын уяачдаас юм асуудаг байлаа. Мөн МУ-ын Алдарт уяач Шадав, Гомбосүрэн нараас их зүйл лавладаг байсан. Тэр үеийнхэн сайхан байж дээ. Хүний  гэж бодолгүй чин сэтгэлээсээ зөвлөдөг.
-Өнгөрсөн хугацаанд ямар амжилт үзүүлсэн байдаг вэ? Тоолж байв уу?
-Би аймгийн наадмын таван түрүү, 14 айргаар МУ-ын Алдарт уяач цолыг хүртсэн. Нэг жил гурван  аман хүзүү, таван айраг авч ч байлаа. 1986 онд таван адуу айрагдуулж ч явсан. Одоо нас яваад хүүдээ илүү үглэж байна даа. Манай хүү бас ч үгүй гайгүй уянаа. Аймгийн наадмын дөрвөн  түрүү, арав гаруй айргаар өнөөдөр аймгийн Алдарт уяач цол авч байгаа.
-Хүүдээ юуг илүүтэй чухалчилж захидаг вэ? Ер нь та морь уяхдаа юун дээр нь илүүтэй анхаардаг байв?
-Бидний үеийн адуу одооныхоос тэс өөр байж дээ. Бүрэн чөмөгтэй адуу, хиймэл тамиртай адуу уях өөр  байлгүй яахав. Тэгэхээр ерөнхийд нь хэлнэ үү гэхээс нэг бүрчлэн заана гэж байхгүй л дээ. Нутгийн залуус яахав ийхэв гээд асууж л байдаг юм. Би ч мэдэх чадах бүхнээ сэтгэл харамгүй хэлж өгдөг. Гавъяат Отгонбаатар, Сүхбаатар, Өлзийхутаг нарын адуунд дуртай арваад залуу намайг багшаа хэмээдэг юм.
-Манай сэтгүүлээр дамжуулаад хурдан морь сонирхогч залуустаа юу захихсан бол?
-Хийж байгаа зүйлдээ чин сэтгэлээсээ тууштай бай л гэж хэлмээр байна даа. Бэрхшээлийн өмнө сөгдөхгүй болно үр дүнг нь хэзээ нэг өдөр заавал амсдаг юм.
"Тод магнай" сэтгүүл Дорнод аймгийн тусгай дугаар, 2013 он