Уяач Г.Баттулга: Зөв хүүхдээр унуулж, үрээгээ айрагдуулсандаа баяртай байна

-АХ-ын 98 жилийн ойн баяр наадмын хамгийн сонирхолтой уралдаан шүдлэн насных байлаа. Таны халзан үрээ түрүүлж яваад айрагдсан.  Үзэгчид өндөлзөж байхуйд эзэн уяач хэрхэж байсан нь сонин байна.

-Их сонин явдал тохиолоо. Шүдлэнгийн уралдааныг зурагтаар үзэж байгаад “баталгаатай болчихлоо” гэж үзмэгцээ хөлсний хашаа  руу гүйх хооронд тэр үйл явдал өрнөж. Хашаа руу гүйж явахад хүмүүс орилолдоод байсан юм. Тэгсэн халзан үрээ Баярбат хоёр маань шуугиулж байсан байна лээ. Утсаараа үзэж байсан хүнээс “юу болов” гээд асуусан “Түрүүлж явсан халзан үрээ хадуураад хүүхэд нь уначихлаа” гэсэн. Тэр үед хамгийн түрүүнд хүүхэд маань гайгүй байгаасай л гэж боддог юм билээ. Морь, түрүү, айргийн тухай огт бодоогүй.

-Монгол хүүхдийн авхаалж самбааг харуулсан гайхамшигтай агшин байсан. Уралдаанч хүү  нь хэдэн жил хурдан морь унаж байгаа юм бэ?

-4,5 жил хурдан морь уначихсан, туршлагатай хүүхэд л дээ. “Хүй мандал” галын маань сайн уралдаанчдын нэг. Шүдлэнгийн уралдааны өмнө хязаалан унаж айргийн таваар давхиулсан юм. Тэр утгаар нь халзан үрээг унаад мордоход нь би дотроо “Өмнө нь хязаалан айрагдуулсан ёндоотой хүүхэд байна” хэмээн бэлгэшээж байсан юм. Уяач маань зөв хүүхдээр унуулжээ. Айрагдсанд нь баяртай байна.

-Уралдаанч хүүхдээ хэрхэн урамшуулсан бэ?

-Маргааш морь малаа цоллуулж ирчихээд талархлаа илэрхийлж урамшуулна даа.

-Хэдэн насны морьтой ирсэн бэ?

-Хоёр үрээтэй ирсэн. Нэг нь айрагдчихлаа. Даагаа 13-нд мордуулна.

- “Хүй мандал” галын отгон гишүүдийн нэг бололтой. Төрийн наадамд хэд дэх жилдээ морь мордуулж байна вэ?

-Гурав дахь жилдээ улсын наадамд морь мордуулж байна. Хамгийн анх нэг даагатай ирээд 11, 12-оор давхиулсан. Ноднин нэг хязаалантай ирсэн 41-д баригдсан. Тэгээд энэ жил анхны айргаа хүртлээ. Үүнээс өмнө орон нутагтаа тав, зургаан жил уралдсаан. Тэндээ гайгүй давхиад байдаг хэрнээ наашаа ирэхээрээ бардаггүй. Тэгэхээр нь гайгүй адуу авч үржил хийе,  сайн тулхтай уяач түшье хэмээн шийдсэн юм. Тэгээд 2019 оны эхээр 10-аад адуутай ирж, “Хүй мандал” галынхаа гишүүн болсон. Энэ дашрамд галын Ерөнхий уяач Т.Ихбаяр, туслах уяач Даваадалай дүүдээ  болон  “Хүй мандал” галынхаа нийт хамт олонд талархлаа илэрхийлж, дараа дараагийн уралдаануудад нь амжилт хүсье ээ.

-Андуураагүй бол таныг АХ-ын 50 жилийн ойд хонгор морио түрүүлгэж байсан Сияннямбуу гуайн удмын хүн гэж сонссон.

-Тийм ээ. 1969, 1970 онуудад айрагдаж, 1971 онд АХ-ын 50 жилийн ойгоор түрүүлдэг  хонгор морины эзэн Сияннямбуу бол манай эмээгийн төрсөн ах нь байгаа юм. Миний өвөө гэсэн үг л дээ. Өвөөгийнхөө залгамж болж, төрийн наадамд морь түрүүлгэх мөрөөдөл хар багаасаа тээж явсан. Өнөөдөр жаахан өм дутаад айрагдчихлаа. Түүнээс Даваадалай дүү маань гайхалтай уяж, уралдаанч хүүхэд маань гайхалтай унаж, үрээ маань гайхамшигтай давхилаа. Цаашдаа олон сайхан наадмууд хүлээж байна. Дээдсийнхээ буян заяаг үргэлжүүлэх хувь тохиох байхаа.

 -Эргэлзэхгүй байна. Халзан үрээ даагандаа найм уралдсан дуулдсан.

-Хөдөөний бид чинь наадам гарвал явчихдаг. Хамгийн сүүлд Булган аймгийн 80 жилийн ой, Хангайн бүсийн уралдаад зургаад ороход нь морь тайлбарлагч Ганпүрэв “Зуны дэлгэр цагаар шар үстэйгээ энэ хэний адуу вэ” гэж байсан. Одоо тэр үеэ бодвол сайхан хувирсаан. Уяачийн эрдэм, туршлага гэдэг аргагүй өөр юм аа.

 -Бидний урилгыг хүлээж авч ярилцсанд баярлалаа. Бүсийнхээ уралдаануудад одтой сайхан наадаарай.

- За баярлалаа. Галынхандаа сайхан наадахыг хүсье. 

Б.Хастөр